سید عبدالله موسوی شیرازی

سید عبدالله موسوی شیرازی (۱۲۷۰ -۱۳۶۳ش)، از مراجع تقلید شیعه در قرن چهارده و پانزده قمری و ساکن مشهد بود. او جزء علمایی بود که به سیاست‌های رضاخان اعتراض کرد و در تجمع مردم در مسجد گوهرشاد نقش داشت. اعلامیه‌های متعددی علیه محمدرضا پهلوی صادر کرد و از حامیان جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شد. مدفن او در حرم امام رضا(ع) قرار دارد. سید محمدباقر موسوی شیرازی (م۱۳۹۳ش) فرزند اوست.

زندگی‌نامه

سید عبدالله شیرازی در شب ۱۳ شعبان ۱۳۰۹ق مطابق با ۲۳ اسفند ۱۲۷۰ش، در شیراز متولد شد. پدرش سید محمدطاهر شیرازی از علمای شیراز بود. وی پس از گذراندن دروس مقدماتی در شیراز به نجف رفت و پس از کسب اجتهاد در آنجا به زادگاهش برگشت.

سید عبدالله شیرازی به دلیل فعالیت‌های سیاسی علیه خاندان پهلوی تحت فشار قرار گرفت در ایران مبارزات سیاسی را ادامه داد و مخالفت رسمی و علنی خویش را با حکومت رضاشاه پهلوی اعلام کرد و دستگیر و زندانی شد. پس از قیام مسجد گوهرشاد، شیرازی به طور مخفیانه راهی نجف شد و چهل سال در آنجا ماند. وی ده سال پایانی عمر خود را در مشهد گذراند و مشغول تدریس علوم دینی و تربیت شاگردان بود.

درگذشت

آیت الله شیرازی در ۹۶ سالگی، در سحرگاه ۱ محرم ۱۴۰۵ق / ۵ مهر ۱۳۶۳ش درگذشت و در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.

حیات علمی

سید عبدالله شیرازی در ۷ سالگی به مکتب خانه رفت و روخوانی قرآن، خواندن و نوشتن کتاب‌های فارسی و ادبیات مرسوم را نزد پدر فراگرفت. سپس در حوزه علمیه زادگاه خود شیراز، به آموختن لغت، صرف، نحو و ادبیات عرب پرداخت و برخی از کتاب‌های اصول و فقه و نیز منطق و فلسفه را آموخت. در درس شیخ علی ابوالوردی، میرزا محمد صادق مجتهد و شیخ محمد رضا شامنی حاضر شد.

او در جمادی الاول ۱۳۳۳ق شیراز را به قصد ادامه تحصیل در حوزه علمیه نجف، ترک گفت. در نجف از درس سید ابوالحسن اصفهانی، آقاضیاء عراقی و محمد حسین نائینی استفاده کرد. شیرازی پس از اقامت سیزده ساله در نجف اشرف و اخذ درجه اجتهاد، به شیراز، بازگشت و به احیای حوزه علمیه شیراز پرداخت. سید عبدالله پس از مدتی به نجف بازگشت و بعد از چندین سال اقامت به ایران آمد و در مشهد فعالیت‌های علمی خود را ادامه داد.

آثار

سید عبدالله در دوران حیات خود آثار زیادی را تألیف کرد که عبارتند از:

فعالیت‌های سیاسی-فرهنگی

شیرازی پس از ده سال اقامت در نجف به شیراز برگشته و به جنبه‌های علمی طلاب حوزه و مدارس علمیه و اوضاع دینی شهر که در اثر روی کارآمدن رضاخان وضع آشفته‌ای به خود گرفته بود، پرداخت و از طرف دیگر در ارتباط با فعالیت‌های غیر دینی رضاخان با دیگر علمای شیراز و اصفهان و قم گفتگو و مذاکره کرد.

• اواخر محرم ۱۳۵۴ هجری قمری پس از پایان مذاکراتش با شیخ عبدالکریم حائری به طور غیرعلنی وارد مشهد مقدس شد با حاج آقا حسین قمی و حاج سید یونس اردبیلی دیدار و تبادل نظر کرد که نتیجه این جلسات دعوت از اقشار مردم جهت تحصن در مسجد گوهرشاد و حادثه مسجد گوهرشاد بود که به دستگیری هشت تن از علما از جمله سید عبدالله شیرازی انجامید. واکنش‌ها باعث آزادی علما شد. شیرازی پس از آزادی از زندان رضاخان در تهران، سه‌شنبه ۲۸ رجب ۱۳۵۴ق برابر با ۴ آبان ۱۳۱۴ش وارد شیراز شد و پس ار توقفی کوتاه به نجف رفت.

• حمایت از آیت‌الله سید ابوالقاسم کاشانی، محکوم کردن اعدام نواب صفوی، مخالفت با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، تلگراف به امینی نخست‌وزیر وقت، احضار سفیر کبیر ایران (در بغداد) به نجف‌اشرف و اعلام ضرورت لغو این لایحه، برخورد تند با رفراندوم ششم بهمن (انقلاب سفید شاه و مردم)، محکومیت واقعه فیضیه از جمله فعالیت‌های شیرازی در این دوره است.

• در سال ۱۳۵۴ش پس از اخراج علما و طلاب ایرانی از عراق توسط رژیم بعثی، او راهی ایران شده و در شهر مشهد ساکن شد و در مبارزات انقلاب نقش موثری داشت. پس از پیروزی انقلاب ایران از حامیان آن محسوب می‌شد و در زمینه جنگ هشت ساله عراق علیه ایران معتقد بود که خطر وجود صدام در عراق نه تنها به نابودی عراق می‌انجامد بلکه تا صدام بر عراق حکومت می‌نماید، هیچ‌گونه ثبات و امنیتی در منطقه وجود نخواهد داشت. وی خود نیز برای تشویق رزمندگان در جبهه حضور پیدا می‌کرد و بیت او محل رفت و آمد انقلابیون بود. شیرازی در مناسبت‌ها و حوادث مختلف اعلامیه صادر می‌کرد و تا اواخر عمر فعال بود.

پانویس

منابع

• روزنامه جمهوری اسلامی۸۹/۹/۱۶.
• .